Volgend jaar viert mijn zelfstandige carrière als freelancer zijn vijfde verjaardag. Intussen heb ik al heel wat freelance opdrachten gedaan voor start-ups, kmo’s en grote multinationals. Niet elke samenwerking was even geslaagd, maar daar heb ik een hoop uit geleerd. Denk jij er ook over na om aan de slag te gaan als freelancer in plaats van als vaste werknemer? Dan heb je er alle baat bij om deze 5 tips mee te nemen!
#1 Volg een voorbeeld en bouw een freelancer netwerk uit
Heel eerlijk? Geen enkele startende freelancer waar hij in godsnaam mee bezig is. Niemand verplicht jou om het wiel opnieuw uit te vinden omdat je freelance werkt. Anders gezegd: volg een voorbeeld van een toonaangevende professional in jouw sector. En neem zijn of haar technieken, werkwijze of stijl over. Iemand letterlijk kopiëren is uiteraard een absolute no go, maar je berokkent niemand schade als je ergens inspiratie opdoet.
Doe dat niet enkel vanuit je bureaustoel, maar woon conferenties bij en leg contact met andere freelancers. Geloof me: ooit stonden zij in jouw schoenen. De kans is groot dat ze verder staan in hun carrière en al bepaalde fouten hebben gemaakt. Daar kunnen ze jou van behoeden. Het is dus een goed idee om van meet af aan een netwerk uit te bouwen. Niet alleen om tips te krijgen over het werken op zelfstandige basis, ook om nieuwe freelance jobs en zelfs klanten te winnen.
#2 Bepaal een rechtvaardige prijs en hou voet bij stuk
Als freelancer ben je dankbaar voor de jobs die jou richting uitkomen. Het is dan ook verleidelijk om tot het uiterste te gaan om een potentiële klant te strikken en die ook tevreden te houden. Sommige enthousiastelingen verlagen al snel hun uur- of dagprijs zodat de opdrachtgever zeker en vast toehapt. Voel je daartoe vooral niet verplicht! Alleen al omdat je als freelancer vanaf dag één ervaring aan de dag legt en jouw inwerkperiode korter is dan bij een vaste werknemer.
Bovendien dekt jouw vraagprijs meer dan alleen je prestaties:
- Persoons- of vennootschapsbelastingen en sociale bijdragen, welke ervoor zorgen dat je aan het einde van de rit de helft overhoudt van je factuurbedrag
- Vervoerskosten, die je best meeneemt in je dagprijs
Sommige bedrijven vragen freelancers korting als het om een langetermijnopdracht gaat. Natuurlijk kan je dat doen uit goodwill! Maar besef wel dat, hoe langer je bij een vaste organisatie werkt, hoe meer expertise en efficiëntiewinst je te bieden hebt. Rationeel gezien zou je dagprijs dus moeten stijgen.
#3 Wees duidelijk over de verwachtingen en verzegel alle afspraken op papier
Discussies met klanten en andere netelige situaties wil je het koste wat het kost vermijden. Communiceer daarom allebei transparant over de wederzijdse verwachtingen. Welke opleveringen verwacht jouw klant en binnen welke termijn? Bespreek het allemaal uitvoerig. En wees voorzichtig met beloftes waarvan je weet dat je ze niet kunt waarmaken. Underpromise, overdeliver (en niet omgekeerd).
Zorg ervoor dat je over elk punt van de samenwerking een geschreven akkoord bereikt met je klant. Veel collega-freelancers bespreken zulke zaken mondeling. Maar de meest harde les die ik als freelancer heb geleerd: als ze niet schriftelijk zijn vastgelegd, dan gelden ze in principe niet. Officient geeft bedrijven de tools om deze contracten snel op te maken en te reproduceren voor toekomstige samenwerkingen.
#4 Vermijd cashflowproblemen als freelancer
Een negatieve cashflow is de reden waarom veel freelancers en beloftevolle starters de boeken moeten sluiten. Zorg er daarom voor dat je regelmatige inkomsten verwerft. Maak voor elke maand een inschatting van de verwachte omzet en kosten. Per slot van rekening wil je steeds probleemloos uit de kosten geraken, toch?
Ik dek mij in door bijvoorbeeld voornamelijk terugkerende opdrachten aan te nemen. Ook heb ik geleerd hoe nuttig het is om met voorschotten te werken. Vooral grote bedrijven werken vaak met een betaaltermijn van 45 of 60 dagen. Maar ook daar: goede afspraken maken goede vrienden.
#5 Baken je grenzen af met een strikte planning en respecteer jouw work-life balance
Freelancer worden betekent niet dat je 24/7 beschikbaar hoeft te zijn voor je klanten. Ook jij hebt je grenzen! Maar als je die zelf niet afbakent, bepaalt iemand anders het in jouw plaats. Zelf heb ik beslist om op vaste momenten tijd te maken voor ontspanning. Dat betekent dat ik ‘s middags lunch aan tafel, niet aan mijn bureau. Verder probeer ik avond- en weekendwerk tot een minimum te herleiden. Natuurlijk zijn er altijd uitzonderingen, maar doorgaans geldt voor mij: als klanten een dringende vraag hebben, dan weten ze wanneer ze mij kunnen bereiken.
Door deze beperkingen op te leggen aan mezelf, lukt het me om tussen bepaalde uren extreem productief te werken. Verschillende apps helpen me daarbij: Trello voor projectmanagement, Teamleader voor administratie en Google Chrome extensies die mijn Facebook feed uitschakelen. Gewoon proberen!
